نقش و پیامد های اعتماد در رابطه ی پزشک و بیمار

اعتماد مهم ترین عنصر در رابطه ی پزشک و بیمار است و در توصیف اهمیت آن همین بس که در فرمایش حضرت امام جعفر صادق علیه السلام، پزشک حاذق و مورد اعتماد هم پایه ی فقیه عادل شمرده شده و هم در پندنامه ی اهوازی و هم مناجاتنامه ی ابن میمون بر آن تأکید فراوان شده است. امروزه، اعتماد را از مؤلفه های سلامت اجتماعی می دانیم و معتقدیم که در رابطه ی پزشک و بیمار تأثیرات زیادی بر طبابت دارد؛ ازجمله آن که اثربخشی درمان بیش تر می شود، رضایت بیمار و هم چنین رضایت پزشک بالاتر می رود، اتونومی بیمار حفظ می شود، تلقین سلامتی صورت می گیرد و بیماران در پیگیری درمان خود و پرداخت هزینه ها جدیت بیش تر و مماشات کم تری به خرج می دهند. هدف از تدوین این مقاله که به شیوه ی مروری - تحلیلی تدوین شده است، دسته بندی اعتماد و بیان نقش آن در ارتباط پزشک و بیمار است. اعتماد در رابطه ی پزشک و بیمار را چنان چه فقط در موضوع طبابت محدود کنیم، به دو دسته تقسیم می شود که عبارتند از: 1- اعتماد نامشروط، یعنی اعتماد کامل و فارغ از خودآیینی (autonomy) 2- اعتماد مشروط و همراه با حفظ خودآیینی. در نوع اول و در خصوص فراموش شدن خودآیینی بیمار، هم می توان بیمار را مقصر دانست هم پزشک را. تقصیر بیمار از لحاظ ضعف در خودباوری و عدم مشارکت در تصمیم سازی و فرایند درمان است و تقصیر پزشک از لحاظ تمایل به پدرسالاری (paternalism) و نگاه پدرسالارانه به بیمار و درمان او می باشد. لکن در این مقاله با تأکید بر اهمیت اعتماد متذکر می شویم که مبادا شدت اعتماد در رابطه ی پزشک و بیمار موجب نامشروط شدن آن و جاری شدن پدرسالاری شود و چنین نتیجه می گیریم که اگر پزشکان مفهوم اعتماد و دسته بندی آن را بشناسند در ارتباط با بیمار کم تر به پدرسالاری رو می آورند.